In het kort.
Bij het branden van kaarsen treedt er roetvorming op. Hierbij komen schadelijke stoffen vrij, zoals fijnstof en vluchtige organische stoffen. Bij het branden van geurkaarsen komen ook vrij. Als de walm van een geurkaars in contact komt met de huid, kan dit een allergische reactie veroorzaken. Als je kaarsen brandt, volg dan de gebruiksaanwijzing op. Zo zorg je voor zo min mogelijk roetvorming. Zorg er daarnaast voor dat je je huis goed ventileert en niet te veel kaarsen tegelijk aansteekt.
Wat zit er in kaarsen?.
Een kaars bestaat uit een katoenen lont, die officieel de pit wordt genoemd, en een brandstof, zoals paraffine, stearine, sojawas of bijenwas. Paraffine en stearine zijn de meest voorkomende brandstoffen. Paraffine wordt gewonnen uit aardolie en stearine uit dierlijk of plantaardig vet. Als je de kaars aansteekt, wordt de brandstof vloeibaar en zuigt de pit deze op. Daarna gaat de kaars branden. Ook zitten er vaak kleurstoffen en geurstoffen in kaarsen. De pit kan geïmpregneerd zijn met vlamvertragers. Dat maakt de kwaliteit van de vlam beter. Vroeger werd de pit steviger gemaakt met behulp van lood, maar dit is nu verboden vanwege op loodvergiftiging. Kleine hoeveelheden metalen, zoals lood of nikkel, kunnen wel als vervuiling in de kaars zitten, omdat ze in de pit of de brandstof terechtkomen bij het maken van deze producten.
Zijn chemische stoffen in kaarsen veilig?.
Bij het branden van kaarsen treedt er roetvorming op. Hierbij komen schadelijke stoffen vrij. Het is nog niet bekend of de hoeveelheid schadelijke stoffen die vrijkomt, verschilt per type brandstof. Wanneer de kaars brandt met een rustige vlam, is er minder uitstoot van schadelijke stoffen. Flakkert de vlam en druipt de kaars, dan ontstaat er meer roetvorming en komen er meer schadelijke stoffen vrij.
De volgende schadelijk stoffen komen vrij bij het branden van kaarsen:
Fijnstof. Kaarsen zijn een belangrijke bron van fijnstof in huis. Fijnstof draagt bij aan de luchtvervuiling. Hoge fijnstofconcentraties kunnen op den duur longschade veroorzaken.
Vluchtige organische stoffen (VOS), zoals benzeen en formaldehyde. Het vrijkomen van benzeen en formaldehyde kan irriterend zijn voor de ogen en longen, vooral wanneer er veel kaarsen tegelijk gebrand worden. Ook kun je door VOS last krijgen van duizeligheid, hoofdpijn en vermoeidheid.
Koolmonoxide en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAKs). Bij het branden van kaarsen komt er een kleine hoeveelheid koolmonoxide en PAKs vrij. Als de kaars onrustig brandt en er roetvorming is, zullen de hoeveelheden koolmonoxide en PAKs die vrijkomen hoger zijn.
Geurstoffen. In geurkaarsen zitten geurstoffen die vrijkomen tijdens het branden van een kaars en zo voor een aangename geur zorgen. Er zijn geurstoffen waar je allergisch voor kan zijn bij contact met de huid. Mogelijk kan een allergie ook optreden wanneer je deze geurstoffen inademt, maar hier is nog weinig over bekend. Als je allergisch bent voor geurstoffen kan je ook last krijgen van een allergische reactie als de walm van geurkaarsen in contact komt met je huid. De geurstoffen komen dan via de lucht in aanraking met de huid. Het is nog niet precies bekend bij welke geurstoffen en bij welke hoeveelheden dit kan optreden. Daarnaast ervaren sommige mensen het inademen van geurstoffen als irriterend voor de ogen en luchtwegen.
Als je binnen kaarsen brandt, is het belangrijk om goed te ventileren. Daarmee verlaag je de hoeveelheden schadelijke stoffen in de ruimte. Wanneer je merkt dat je ogen, neus of keel geïrriteerd raken tijdens het branden van kaarsen, is het beter om geen kaarsen meer te branden.
Ingrediënten
In deze ingrediëntenlijst zie je per stof of deze veilig is bij gebruik van dit product.
Sla ingrediëntentabel over- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Fijnstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Natuurlijk textielvezel.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Brandstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Geurstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Zware metalen.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Tips.
Hoe brand ik veilig een kaars?
Lees voor gebruik altijd eerst het etiket. Op het etiket staat uitgelegd hoe je kaarsen kan branden. De gebruiksaanwijzing en de bijbehorende symbolen verschillen per type kaars.
Laat de kaars de eerste keer zo lang branden dat de toplaag van de was helemaal gesmolten is. Dit zorgt ervoor dat de kaars gelijkmatig zal blijven branden.
Laat de lont niet te lang worden. Knip deze af zoals aangegeven in de gebruiksaanwijzing. Meestal wordt er 1 centimeter aangehouden voor de lengte van de lont.
Laat een kaars nooit volledig opbranden. Blaas de kaars niet uit, maar doof deze met een kaarsendover als dat mogelijk is, zodat je de rook niet direct inademt. Ook voorkomt dit het spatten van het kaarsvet.
Hoe kan je blootstelling aan schadelijke stoffen zo laag mogelijk houden bij het branden van kaarsen?
Het gebruik van kaarsen kan een slechte invloed hebben op je gezondheid. Een paar tips om de blootstelling aan schadelijke stoffen zo laag mogelijk te houden bij het branden van kaarsen:
Ventileer de ruimte tijdens en na het branden van kaarsen goed:
Zet een raam open
Open een binnendeur
Let op dat je een kaars niet op de tocht neerzet. Hierdoor gaat de vlam flakkeren en stoot de kaars meer roet uit.
Steek liever niet te veel kaarsen aan. Let ook op dat je niet tegelijkertijd wierook brandt of de open haard aansteekt. Daarmee verhoog je de totale blootstelling aan schadelijke stoffen.
Adem de rook niet direct in.
Online kopen
Let op als je kaarsen online bestelt:
Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt.
Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.
Koop je zelf een product bij een webwinkel buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.
Alternatieven.
Online worden sojakaarsen vaak aangedragen als alternatief voor kaarsen van paraffine of stearine. Bij het branden van sojakaarsen zouden er minder schadelijke stoffen vrijkomen, maar hier is geen wetenschappelijk bewijs voor.
Als alternatief voor kaarsen zou je andere sfeerverlichting, zoals led lichtjes in de vorm van een kaars, kunnen gebruiken. Als alternatief voor geurkaarsen kan je niet-brandbare luchtverfrissers gebruiken, maar ook hierbij kunnen schadelijke stoffen vrijkomen. Als je niet-brandbare luchtverfrissers gebruikt is het ook belangrijk om altijd goed te ventileren.
Verschijningsvormen.
Verschillende soorten kaarsen
Er zijn veel verschillende soorten kaarsen:
Dinerkaars: deze kaars steek je in een kandelaar
Stompkaars: deze kaars kan op zichzelf staan
Kaars in een glazen pot: dit is de meest voorkomende vorm van een geurkaars
Theelichtje of waxinelichtje: dit is een kleine kaars in een metalen houder
Drijfkaars: deze kaars plaats je in een bakje met water
Tot slot zijn er ook kaarsen die je buiten gebruikt. Denk hierbij aan citronellakaarsen en windlichten.
Informatie op het etiket.
Keurmerken
Een keurmerk voor kaarsen is het RAL kwaliteitskeurmerk. Dit keurmerk kunnen bedrijven zelf aanvragen bij de Europese kwaliteitsvereniging voor kaarsen. Kaarsen die dit keurmerk hebben, branden goed, druipen niet en stoten weinig roet uit.
Daarnaast stelt het RAL keurmerk eisen aan de brandstoffen, kleurstoffen en geurstoffen in de kaars:
Brandstoffen: Voor paraffine is bepaald hoeveel PAKs, VOS en lood er maximaal in de kaars mogen zitten. Het gaat hier om stoffen die tijdens het maken van het product als vervuiling in de brandstof terecht kunnen komen.
Kleurstoffen: Bepaalde kleurstoffen mogen producenten niet gebruiken en er mag er maar een bepaalde hoeveelheid vervuiling met zware metalen in de kleurstoffen zitten.
Geurstoffen: Producenten mogen maar bepaalde hoeveelheden geurstoffen gebruiken. De hoeveelheid kan verschillen per geurstof.
-
Het RAL keurmerk geeft aan dat de kaarsen aan kwaliteitsstandaarden voor grondstoffen en brandstoffen voldoen. Kaarsen met dit keurmerk branden op zonder te walmen of te druipen en ze stoten weinig roet uit.
Beweringen en waarschuwingen
Ingrediënten op het etiket van kaarsen
Op de etiketten van normale kaarsen staan vaak geen ingrediënten vermeld. Dit is ook niet verplicht volgens de Europese veiligheidseisen. Ingrediënten, zoals paraffine en kleurstof, zijn in principe veilig en hoeven daarom niet op de verpakking te staan. Ingrediënten die een risico kunnen opleveren, moeten wel op de verpakking worden vermeld. Daarom staat er op de etiketten van geurkaarsen vaak wel een aantal ingrediënten genoemd. Denk bijvoorbeeld aan geurstoffen die vrijkomen, waarvoor je allergisch kan zijn. Soms staat er als extra waarschuwing op de verpakking dat er een allergische reactie kan optreden.
Waarschuwingssymbolen op het etiket van kaarsen
Op de verpakking van kaarsen moeten symbolen staan die aangeven hoe je veilig een kaars moet branden. Dit is vastgelegd in de EN 15494. Hieronder staat een overzicht van de meest voorkomende symbolen. Je kan ook andere, soortgelijke symbolen tegenkomen. Welke symbolen er op de verpakking staan, hangt ook af van het type kaars.
-
Dit symbool is een algemeen waarschuwingssymbool. Je vindt dit symbool als eerste van een reeks veiligheidswaarschuwingen op de verpakking. De symbolen die volgen geven dan specifiekere veiligheidsvoorschriften.
-
Dit symbool geeft aan dat je een kaars niet onbeheerd moet laten branden.
-
Dit symbool geeft aan dat je een brandende kaars buiten het bereik van kinderen en huisdieren moet houden.
-
Dit symbool geeft aan dat je een kaars niet mag branden in de buurt van spullen die vlam kunnen vatten.
Bewaren en weggooien
Laat resten van de kaars goed afkoelen en gooi het vervolgens weg bij het restafval. Meer informatie over het weggooien van producten vind je op de website van Milieu Centraal.
Meer informatie.
Bloempotkachels
Zelfgemaakte bloempotkachels bestaan uit omgekeerde terracotta bloempotten met daaronder een aantal waxinelichtjes. Ze worden soms gebruikt als een manier om een ruimte te verwarmen, maar dit kan gevaarlijk zijn. De bloempot wordt erg warm en je kunt je eraan branden. Ook kan de bloempot breken als deze warm wordt. Hierdoor kan er brand ontstaan. Net als bij het branden van veel kaarsen tegelijkertijd, leidt ook het gebruik van bloempotkachels tot een verhoogde blootstelling aan schadelijke stoffen, zoals koolmonoxide en fijnstof. Wanneer je een bloempotkachel gebruikt, is het belangrijk om goed te ventileren. Daarmee verlaag je de hoeveelheden schadelijke stoffen in de ruimte.
Werken citronellakaarsen tegen muggen?
Citronellakaarsen worden veel gebruikt om muggen af te weren. Maar er is weinig onderzoek gedaan of citronellakaarsen ook echt werken tegen muggen. De werkzaamheid van citronella, een etherische olie, is onvoldoende aangetoond. Daarom is citronella ook niet meer geregistreerd als biocide. Geurkaarsen met citronella mogen dus niet als insectenwerend middel worden verkocht. Vaak kom je wel citronellakaarsen tegen die de suggestie wekken dat ze insectenwerend werken. Bijvoorbeeld door een afbeelding van een mug op het etiket te plaatsen of door in de online productbeschrijving te vermelden dat het muggen op afstand houdt.
Wat zegt de wet over kaarsen?
Kaarsen moeten voldoen aan de Warenwet. Hierin zijn de regels van de Europese richtlijn Algemene productveiligheid (2001/95/EG) opgenomen. Dit houdt in dat producenten en importeurs verplicht zijn om ervoor te zorgen dat producten bij veilig zijn voor consumenten. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de wettelijke eisen door producenten en importeurs.
Naast de wetgeving, bestaan er ook een aantal NEN normen. In de NEN norm EN 15426 staat beschreven hoe de roetvorming gemeten kan worden met behulp van een roetindex. De roetindex geeft de maximale roetvorming per uur weer. In de NEN normen EN 16738 en EN 16739 staat beschreven hoe de uitstoot van een aantal stoffen die vrijkomen bij het branden van kaarsen gemeten en uitgerekend kan worden. De mate van uitstoot van de stoffen door het branden van kaarsen kan dan vergeleken worden met richtlijnen over de luchtkwaliteit binnenshuis opgesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Als kaarsen aan de NEN normen voldoen, blijft de luchtconcentratie van bepaalde stoffen die vrijkomen bij het branden van kaarsen onder de maximaal geadviseerde concentraties. Deze NEN normen kunnen door producenten worden gebruikt om aan te tonen dat het product veilig is. Producenten zijn niet verplicht om aan deze normen te voldoen. Kaarsen die het RAL keurmerk hebben, voldoen aan de NEN norm EN 15426.